सामुग्री सारणी
गणपतीचे वाहन उंदीर का ?
गणपतीचे वाहन उंदीर का - मूषक गणेश याचे वेगवेगळे अर्थ लावले जातात.
भगवान गणेशाच्या वाहनाची, म्हणजेच मूषक याची कथा सर्व प्रथम मत्स्य पुराणात विशद केली गेली आहे, आणि त्यानंतर गणेश पुराणात गणपती बाप्पा मूषकावर स्वार कसे झाले याचे सुरेख वर्णन आहे. याची सुरुवात संगीत विद्या भूषण असलेले एक गंधर्व देव क्रौंच यांच्यापासून होते. एके दिवशी अनेक ऋषी मुनी आणि गंधर्व समाविष्ट असलेल्या इंद्रा देवाच्या दरबारात क्रौंच हि उपस्थित होते. इंद्र देवाने त्याना पुढे येण्याचे आवाहन केले तेव्हा क्रौंच यांचा घाई-गडबडीने चुकून वामदेव यांच्या पावलावर पाऊल पडले. संतापलेल्या वामदेवांनी त्याला शाप देत क्रौंचाचे एका मुष्कात रूपांतर केले.
त्याचे मूषकात परिवर्तन होऊन तो बलाढ्य पर्वताएवढा मोठा झाला आणि त्याने शेती, गुरे आणि त्याच्या मार्गातील सर्व काही नष्ट करण्यास सुरवात केली. मार्गक्रमण करता करता आणि दिसेल ते नष्ट करताना तो महर्षी पराशर यांच्या आश्रमात पोहोचला, जिथे भगवान गणेश वास्तव्यास होते. एक महाकाय उंदीर लोकांच्या उपजीविकेचा विध्वंस करत असल्याचे भगवान गणेशाने ऐकले होते. या उंदराला रोखण्यासाठी त्यांनी आपला पाश (फास) वापरला आणि तो या बलाढ्य उंदीराभोवती गुंडाळून त्याला नतमस्तक होण्यास भाग पाडले.
उंदराने केलेल्या या सर्व विध्वंसाबद्दल त्याला कठोरातली कठोर शिक्षा व्हायला हवी, अशी भावना भगवान गणेश यांनी व्यक्त केली. मात्र, उंदराने आपल्या या बलाढ्य आकारावर नियंत्रण ठेवता येत नसल्याचे स्पष्ट करत क्षमा याचना केली. त्याला क्षमा म्हणून भगवान गणेशाने ठरवले की, उंदीर हा आपले वाहन म्हणून काम करेल.
भगवान गणेश जेव्हा या मूषकावर स्वार झाले, त्यांचा भार या मुषकाला सहन होईना आणि त्यामुळे तो धडपडू लागला. त्यानंतर त्याने गणपती बाप्पाला क्षमा याचना केली आणि हलकेच बसण्याची विनंती केली जेणेकरून तो त्यांना सहज त्यांच्या इच्छित स्थळी पोहचवू शकेल. भगवान गणेशाने उंदराची विनंती मान्य केली आणि तेव्हापासून उंदीर हा गणेशाचा वाहक आहे.
येथे एक अर्थ असा आहे की उंदीर हा थोडक्यात मानवी मनाचे प्रतिनिधित्व करतो, जे नेहमी अस्वस्थ असते आणि सतत संवेदी अनुभव शोधत असते. भगवान गणेश, बुद्धी आणि ज्ञानाचे स्वामी असल्याने, मानवाच्या मनावर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करतात, त्यावर स्वार होतात आणि त्याचप्रमाणे मानवी मनावरील नियंत्रणांचे प्रतिनिधित्व करतात.
In Hindu mythology, Lord Ganesha is often depicted riding on a mouse or a rat, which is known as his Vahana or vehicle. The reason behind this depiction has several more interpretations.
आणखी एक व्याख्या अशी आहे की उंदीर हा मानवी भौतिक इच्छांचे प्रतीक आहे आणि भगवान गणेश यांच्या आशीर्वादाने मनुष्याला या सर्व इच्छांवर विजय मिळवता येतो हे दर्शविण्यासाठी भगवान गणेश हे मूषकावर स्वार असल्याचे चित्रित केले आहे.
याव्यतिरिक्त, उंदीर कसल्याही अडथळ्यांमधून कुरतडून मार्ग काढण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जातात आणि भगवान गणेश, अडथळे दूर करणारे असल्याने, आपल्या भक्तांच्या मार्गातील कोणत्याही अडथळ्यावर मात करण्याच्या क्षमतेचे प्रतीक होत.
एकंदरीत, गणपती बाप्पा ची सवारी म्हणून उंदीर हा मनुष्याचे आपल्या मनावर चे नियंत्रण, त्यावरचा विजय आणि अडथळ्यांवर मात करण्याची क्षमता याचे प्रतिनिधित्व करतो.
आणखी काही भगवान गणेश कथा खाली असलेल्या लिंक वर वाचू शकता :
Lord Ganesha Stories | Indian Mythology Stories
व्हिडिओ आणि पॉडकास्टमध्ये अधिक खाली @लिंकवर पाहिले जाऊ शकते:
https://www.youtube.com/@IndianMythologyStories/videos